De concordante gedachte

_

De gangbare bijbelvertalingen zijn gebaseerd op het uitgangspunt dat de over te brengen boodschap zo helder mogelijk voor de doelgroep geformuleerd moet worden. Deze manier van vertalen wordt dynamisch-equivalent genoemd. In deze methodiek is het van minder belang dat de woorden uit de oorspronkelijke handschriften uniform weergegeven worden. Dit maakt het voor de doorsnee lezer van deze bijbelvertalingen moeilijk om het waarheidsgehalte van deze vertaalde boodschap goed te kunnen beoordelen.

Een ander belangrijk uitgangspunt voor een goede vertaling is in hoeverre de oorspronkelijke mededeling goed begrepen wordt. Deze voorfase van het vertalen wordt aan diverse wetenschappers toevertrouwd. Men gaat er in het algemeen van uit dat deze voorfase met de nodige zorgvuldigheid en deskundigheid verricht is.

Deze twee zaken, de voorfase van het begrijpen van de oorspronkelijke tekst en de daaropvolgende correcte weergave van het origineel, zijn voor de doorsnee lezer weinig transparant. Een kritische lezer wil graag informatie over hoe deze vertaling tot stand gekomen is en of die vertaling wel betrouwbaar is.

In het begin van de twintigste eeuw ontdekte de Amerikaan A.E. Knoch dat een correcte manier van vertalen begint met het werken met de juiste gereedschappen. Knoch gebruikte Wigram’s Englishman’s Concordances voor het Grieks en het Hebreeuws om de meest exacte, uniforme betekenis van de woorden van de oude handschriften vast te stellen en vervolgens deze woordenschat eenduidig in een vertaling weer te geven. Omdat de verkregen woordenschat gebaseerd was op de concordanties van Wigram en omdat het resultaat in volkomen overeenstemming (concordant) met de grondtekst was, noemde hij zijn manier van werken: de concordante methode.

Als eerste werd de Griekse grondtekst uniform vertaald in een interlineair door het gebruik van etymologische standaarden. Een enkele maal, wanneer het strikt noodzakelijk was, werd er een beter begrijpelijke, idiomatische variant gekozen, aangeduid met een normale letter, dit in tegenstelling tot de gebruikelijke hoofdletter van de standaarden. Op dezelfde wijze werden de grammaticale standaarden ingevoerd en dit alles resulteerde in een getrouw beeld van de Griekse grondtekst in het Engels.
Op basis van deze etymologische interlineair kon er een idiomatische, concordante vertaling gemaakt worden, waarbij de concordante interlineair als onmisbare schakel fungeert tussen de oude handschriften enerzijds en de vertaling anderzijds. Bovendien werd er een uitgebreide Lexical Concordance uitgebracht, een geanalyseerde woordenschat met de Greek Elements, tabellen met de grammaticale vormen en een korte cursus in ‘Oud-Grieks’. Deze benadering, waarin al het bewijsmateriaal voor de concordante vertaling uitgebreid gegeven werd, is ongeëvenaard in de wereld van de bijbelvertalingen.

In 1944 publiceerde A.E. Knoch een herziene versie van deze concordante vertaling in een kleine, gebonden uitgave met een ‘keyword concordance’, die wat makkelijker te hanteren is dan de grote studie-editie. Deze uitvoering, in een herdruk, is tot op heden verkrijgbaar: The Concordant Literal Version of the New Testament (CLV). Hierna hebben A.E. Knoch en zijn medewerkers zich geconcentreerd op de concordante vertaling van de Hebreeuwse/Aramese grondtekst van het Oude Testament, een project dat recentelijk afgerond is en verkrijgbaar in een volledige uitgave: The Concordant Version of the Old Testament (CVOT) bij het Concordant Publishing Concern, USA.

In de afgelopen twee decennia ontstond het computertijdperk. Op het fundament van het werk van A.E. Knoch en al het beschikbare concordante materiaal werd door middel van de moderne computer- technologie een bible-software voor Schriftonderzoek gecrëeerd, Interlinear Scripture Analyzer (ISA) genoemd. ISA combineert excellente programmatuur met concordante databases, resulterend in een krachtig en uniek instrument om zelfstandig Schriftonderzoek te doen. Concordante etymologische en idiomatische interlineairs, grammaticale aanduidingen, de Griekse elementen en verschillende standardlevels kunnen gerelateerd worden aan verschillende vertalingen, die op hun beurt weer kunnen worden gelinked aan de grondtekst. Op deze wijze kan de lezer in contact komen met het Woord van God in de taal van het ‘origineel’.

Via de download button van deze website kan men toegang krijgen tot de (door de samenstellers van de interlineairs van ISA) specifiek gearrangeerde interlineairs en tabellen met grammaticale vormen en woordopbouw in PDF formaat, die de concordante principes up to date weergeven.

Het Woord van God in de eigen moedertaal lezen is een buitengewone ervaring en een groot privilege. In deze overtuiging leggen wij dit werk in Zijn handen en vertrouwen wij erop dat het tot zegen mag zijn voor de oprechte zoeker.